Yunanistan’da partili Cumhurbaşkanı seçildi; Tasoulas 13 Mart’ta yemin edecek

Yunanistan’da yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerini, iktidardaki muhafazakâr Yeni Demokrasi Partisi (YDP) milletvekili ve aynı zamanda Parlamento Başkanı olan Konstantinos Tasoulas (65) kazandı.

300 sandalyelik parlamentoda milletvekillleri arasında yapılan dördüncü oylamada, YDP’nin 156 milletvekili YPD ile diğer iki aşırı sağ partilerden ayrılan 4 bağımsız milletvekilinden aldığı 160 oyla Cumhurbaşkanlığına seçilen Tasoulas, 5 yıl sürecek yeni görevi için 13 Mart’ta and içecek.

Ancak Tasoulas’ın hem yalnız YDP’nin faal  milletvekili olması hem de YDP’li 156 ve bağımsız 4 milletvekili tarafından  Cumhurbaşkanlığına seçilmesi çeşitli tepkilere yol açtı.

Yunanistan Anayasası’na göre, Cumhurbaşkanlığına seçilen kişinin partili olmasından çok, diğer muhalefet partilerinin çoğunluğu tarafından da kabul görmesi gerektiğini düzenleyen ilgili maddesine rağmen; Tasoulas’ın yalnız muhafazakâr iktidar partisi YDP milletvekilleri tarafından seçilmesi Yunan yakın siyaset tarihinde bir ilk olarak değerlendirildi.

Anayasa’nın ilgili maddelerine göre 300 sandalyelik parlamentoda yapılacak seçimlerde Cumhurbaşkanlığına aday gösterilenlerinlerden birinci turda en az 200; ikinci tur ve üçüncü tur oylamalarında en az 180 ve (anayasada yapılan son değişikliklerden sonra) dördüncü turda en az 151 milletvekilinin oyunu alacak aday Cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturmaya hak kazanıyor.

Anayasanın ilgili maddesi değiştirilmeden önce ilk ve ikinci turda en az 200, üçüncü turda da en az 180 milletvekilinin herhangi bir adayın seçilememesi durumunda, parlamentonun dağıtılması ve milletvekili seçimlerinin ilan edilmesi öngörülüyordu.

Ancak 2019’da yapılan bu değişiklik ile bir adayın dördüncü turda en az 151 milletvekili (yani 300 sandalyelik parlamentonun 50+1) milletvekilinin oylarıyla Cumhurbaşkanlığına seçilebileceği belirtilmişti.

Sakkelaropoulou, 2020 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 300 milletvekilinin 261 oyunu almıştı

Son yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerine kadar; iktidardaki partiler örneğin muhafazakâr eğilimli ise sol eğilimli bir adayı ya da iktidardaki partiler sol eğilimliyse sağ eğilimli bir adayı göstermesi 1974 yılından bu yana adet haline gelmişti.

Başbakan ve muhafazakâr YDP lideri Kiryakos Miçotakis’i, keza YDP’li hem de faal bir YDP milletvekilini Cumhurbaşkanlığına aday göstermekle bu adeti bozan ilk Başbakan olduğu için eleştiren sol eğilimli muhafazakâr partiler, son ana kadar Tasoulas’ın kendi isteğiyle bile olsa adaylıktan çekilmesini talep etmişti.

Parlamentoda yapılan seçimlerde ana muhalefet sosyalist PASOK’un gösterdiği aday Tassos Yanitsis 39; muhalefet partisi radikal sol SYRİZA’nın gösterdiği kadın aday Louka Katseli 29; aşırı sağcı partilerin gösterdiği aday Kostas Kiryakou 14 oy alabildi; 39 milletvekili ise çekimser oy kullandı.

Ancak 1974’ten bu yana Cumhurbaşkanlığına seçilen adaylar, hemen bütün partilerin milletvekilleri tarafından da kabul oyu veriliyordu.

Bunun son örneği 5 yıl önce Cumhurbaşkanlığına aday gösterilen Danıştay eski Başkanı Ekaterini Sakkelaropoulou, 2020 yılında yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde sağ ve sol eğilimli hemen bütün partilerin desteğiyle 261 oy almıştı.

Sakkelaropoulou’nun 5 yıllık Cumhurbaşkanlığı görevi 13 Mart’ta sona erdiği gün; Parlamento eski Başkanı Konstantinos Tasoulas Cumhurbaşkanı sıfatıyla and içecek.

Yunan basını; 2019 ve en son 2023 seçimlerini önde bitiren Miçotakis hükümetinin kendi milletvekili Tasoulas’ı aday göstermekle ve yalnız YDP milletvekilleri tarafından Cumhurbaşkanlığına seçtirmekle , zaten zaafiyet geçirmekte olan muhalefet partilerini görmezden geldiğini ve  ülkede mutlak hakimiyet kurduğu yorumlarında bulundu.